Thời điểm chuyển mùa từ hè sang thu là khoảng thời gian thuận lợi cho sự phát triển của các vi khuẩn gây bệnh giao mùa như hô hấp và các bệnh về cảm cúm, dị ứng viêm mũi… các bệnh thường gặp khác. Vì vậy, bản thân chúng ta cần hết sức chú ý để bảo vệ sức khỏe của mình và tự chủ động phòng tránh.

Các bệnh giao mùa thường gặp là những bệnh nào?

Bệnh dị ứng

Giao mùa, thời tiết khô hanh xuất hiện nhiều dị nguyên trong môi trường như phấn hoa, bụi bông, lông súc vật, khói… là những tác nhân gây các chứng dị ứng như: viêm da dị ứng, mề đay, viêm kết mạc, hen phế quản… Hơn nữa trong phòng làm việc mùa thu hanh khô, các loại bụi từ thiết bị máy móc, thảm trải, mực in dễ phát tán và trở thành tác nhân gây dị ứng. (1)

Hình 1: Thời tiết hanh khô là tác nhân gây ra các chứng bệnh da liễu như da dị ứng, mẩn đỏ…

Sốt và cảm lạnh

Sốt hay gặp trong mùa thu là sốt do virus, biểu hiện dưới các dạng như sốt phát ban, cúm… nền nhiệt độ từ 38,5^oC trở lên. Triệu chứng thường gặp sốt, hắt hơi liên tục, chảy nước mắt nước mũi, đỏ mắt, đau nhức cơ, khớp, đau đầu… Nếu ở thể nhẹ, người bệnh có thể sốt từ 3-5 ngày, sau đó tự khỏi. Ở thể nặng hơn người bệnh sốt li bì 5-7 ngày và dễ gặp các biến chứng viêm đường hô hấp cấp trên, viêm phổi…

Sốt virus lây truyền nhanh qua đường hô hấp (ho, hắt hơi) nhất là trong môi trường tập thể: trường học, công sở, nơi công cộng.

Lưu ý: Nếu có dấu hiệu sốt do virus sẽ có dấu hiệu thường lạnh từ bên trong cơ thể ra, do đó không nên mặc quần áo quá dày, không đắp nhiều chăn. Cho người bệnh uống nhiều nước, ăn nhiều hoa quả. Tăng cường chế độ dinh dưỡng, cung cấp cho cơ thể đủ lượng calo cần thiết để tăng sức đề kháng, nên ăn thức ăn khi còn ấm. Năng tập luyện nâng cao sức khỏe phòng chống bệnh tật. Giữ trong, ngoài nhà sạch sẽ, thoáng mát, thông khí tốt. Khi ốm sốt vẫn cần lau rửa, tắm giặt, vệ sinh mũi họng, cơ thể hằng ngày sạch sẽ.

Cảm lạnh là bệnh hay gặp ở mùa đông nhưng cũng dễ mắc vào mùa thu khi đi ngoài trời bị mưa ướt, nằm ngủ bật quạt thốc thẳng vào đầu và người, hoặc khi thời tiết thay đổi. Dấu hiệu bị cảm lạnh là nhức đầu, nóng sốt, ớn lạnh, đau ê ẩm toàn thân, đau họng, ho…(1)

Bệnh liên quan đến đường hô hấp

Viêm đường hô hấp trên (viêm họng, VA, amidan) cấp tính và mạn tính:

Khi viêm hô hấp cấp tính gây sốt cao kèm ho, hắt hơi, chảy nước mũi, nghẹt mũi, thay đổi giọng, niêm mạc họng đỏ (trẻ em nôn nhiều, quấy khóc). Nếu không kịp thời chữa trị dứt điểm sẽ diễn tiến thành viêm phế quản, viêm phổi và chuyển thành mạn tính.

Viêm đường hô hấp dưới:

Viêm phế quản là bệnh rất nhạy cảm, khó thích ứng với biến đổi thất thường của khí hậu, trẻ em càng dễ mắc. Bệnh gây khó thở, khò khè, ho nhiều về đêm và sáng, có đờm,… Nên sớm tới bác sĩ để được dùng thuốc thích hợp vì bệnh khó khỏi hẳn, dễ tái phát.

Viêm thanh quản, khí quản, tiểu phế quản, phổi ít gặp hơn nhưng khi mắc thường hay bị nặng. Mùa này 3 loại virus cúm A, B, C gây bệnh viêm đường hô hấp cấp bùng phát mạnh, trong đó cúm A dễ tạo thành dịch, biến chứng có thể gây viêm xoang cấp, viêm tai giữa.

Bệnh viêm phổi, viêm thanh quản và khí quản gây ho nhiều và dữ dội về ban đêm, thờ khò khè, thậm chí ớn lạnh, sốt, đau đầu, buồn nôn và nôn… Các triệu chứng này biểu hiện bệnh đã nặng, cần đi khám chữa ngay, không nên tự chữa ở nhà, nhất là đối với trẻ nhỏ.(1)

Hình 2: Hình ảnh minh cho bệnh liên quan đến đường hô hấp

Bệnh về đường tiêu hóa

Bệnh về đường tiêu hóa phần lớn xảy ra trong khoảng từ tháng 8 – 12, thời điểm mùa thu là cao trào của bệnh, sức đề kháng của cơ thể giảm nên khó chống lại ảnh hưởng của các vi khuẩn gây bệnh. Do đó, hệ tiêu hóa càng bị ảnh hưởng nặng nề, nguy cơ loét dạ dày tá tràng tăng

Triệu chứng: đầy hơi, chậm tiêu, hội chứng ruột kích thích cũng luôn gây khó chịu cho mọi người (1).

Bệnh xương khớp

Thường gặp ở người lớn tuổi, bệnh phát triển mạnh khi trời lạnh, hoặc mỗi khi thay đổi thời tiết.

Triệu chứng: Các dấu hiệu của bệnh chỉ xuất hiện khi xương và hệ thống bao khớp hoạt dịch thực sự bị tổn thương. Bệnh thường phát triển âm ỉ, tiến triển bệnh chậm. Biểu hiện điển hình là người bệnh cảm thấy đau khớp vào buổi sáng và sau khi ngủ dậy, cảm giác đau sẽ giảm đi sau khi khớp được hoạt động và hết đau khi cơ thể nghỉ ngơi. Khớp không bị sưng và cũng không có các dấu hiệu đau nhức toàn thân.(1)

Bệnh tim mạch

Trong những ngày thu, thời tiết nóng lạnh thất thường, số trường hợp bị nhồi máu cơ tim gia tăng, kể cả nguy cơ đột quỵ cũng tăng. Những người có vấn đề về tim mạch sẽ càng tăng nguy cơ bị bệnh suy tim. Đó là do, khi thay đổi thời tiết đột ngột, cơ thể cũng phải thay đổi để thích ứng với thời tiết, từ đó có thể làm quá tải hệ thống tim mạch. Ngay cả những người khỏe mạnh cũng nên đề phòng do sự thay đổi nhiệt độ dễ gây ra những cơn co thắt nhiều ở mạch máu.

Triệu chứng: tăng huyết áp, khó thở, tim đập nhanh. (1)

Hình 3: Trong những ngày chuyển sang thu, số trường hợp bị bệnh về tim mạch cũng gia tăng

Những đối tượng nào dễ mắc bệnh thời kỳ này nhất?

* Trẻ nhỏ: Đối với trẻ nhỏ đa số hệ miễn dịch chưa hoàn thiện sức đề kháng yếu, rất dễ bị nhiễm bệnh trong thời điểm giao mùa. Trẻ khi mắc bệnh dễ diễn biến nặng hơn người lớn.

* Người cao tuổi: Người cao tuổi thường có sẵn các bệnh lý mạn tính như bệnh lý hô hấp, đái tháo đường, tăng huyết áp, tim mạch, suy gan, suy thận làm hệ miễn dịch suy yếu. Do đó, bệnh gặp ở người cao tuổi thường nặng hơn người trẻ rất nhiều. Thay đổi thời tiết dễ làm khởi phát bệnh lý có sẵn ở người cao tuổi.

* Phụ nữ mang thai: Khi mắc bệnh trong 3 tháng đầu của thai nghén rất dễ bị dị tật cho thai nhi. Ngay cả khi mắc bệnh, thai phụ cũng thường ngại dùng thuốc vì sợ ảnh hưởng đến thai nhi, khiến bệnh kéo dài và cơ thể mệt mỏi. Vì vậy, việc phòng bệnh là ưu tiên hàng đầu với thai phụ. (2)

Các cách cần lưu ý phòng tránh bệnh?

Để phòng bệnh dị ứng do thay đổi thời tiết, cần tránh tiếp xúc với những chất gây dị ứng. Giữ vệ sinh cơ thể (nhất là đường mũi họng) và môi trường sống sạch sẽ, tinh thần thoải mái để hạn chế mắc bệnh.
Bổ sung lượng nước cho cơ thể và chế độ thực phẩm hợp lý: Nước giúp thanh lọc cơ thể, nâng cao sức đề kháng. Vì thế cần đảm bảo từ 2 lít đến 2,5 lít/1 người/1 ngày.
Bổ sung các loại Vitamin và các chất đề kháng cho cơ thể: Vitamin có vai trò tăng cường sức đề kháng toàn diện và tăng cường khả năng miễn dịch cho cơ thể. Vitamin có nhiều ở trong rau xanh, hoa quả tươi,..
Giữ cho cơ thể khỏe mạnh: Bằng cách tăng cường vận động để nâng cao thể trạng. Giữ ấm cơ thể.
Tạo thói quen vệ sinh cá nhân tốt: Không nên ăn sống, ăn đồ lạnh, nên ăn thức ăn chín, uống nước sôi, rửa sạch chân tay, đặc biệt là phải rửa tay trước khi ăn sau khi đi vệ sinh. Khử trùng bát đũa, dụng cụ dùng trong ăn uống (thớt, kéo, các đồ đựng) vệ sinh sạch sẽ sau khi dùng, trước khi dùng nên khử trùng. Che mũi, miệng khi ho hoặc hắt hơi, nếu dùng tay che miệng thì nên rửa sạch với xà phòng. Đeo khẩu trang, tránh tụ tập nơi đông người khi có dịch.
Bảo quản thức ăn tốt: Thức ăn đặt trong tủ lạnh nên để trong hộp sạch sẽ. Phải nấu kỹ trước khi ăn. Giữ bầu không khí trong lành vì thời tiết bắt đầu se lạnh, nếu sợ lạnh mà đóng chặt cửa sổ, khiến cho không khí trong nhà không lưu thông có thể giảm thiểu cơ hội cảm nhiễm.
Khi có biểu hiện bất thường của bệnh cần đưa khám và tư vấn của bác sĩ (3)